شاید تا به حال به این فکر کرده باشید که عطر از چی ساخته میشه؟ و یا چقدر درباره ترکیبات عطر میدانیم!

جالب هست که بدانید عطر از منبع گیاهی و جانوری به صورت طبیعی یا مصنوعی ساخته می شود.

منابع ترکیبات عطر

منابع گیاهی

زمان زیادی است که گیاهان به عنوان منابع اسانس و ترکیبات معطر استفاده می‌شوند.

گیاهان بزرگترین منبع در تأمین مواد معطر در صنعت عطرسازی می‌باشند. منابع این ترکیبات از قسمت‌های مختلف گیاه می‌تواند باشد. یک گیاه بیش از یک ماده معطر می‌تواند داشته باشد، برای مثال دانه گشنیز نسبت به ساقه و برگ آن بوی کاملاً متفاوتی دارد.

برگ‌های نارنج، شکوفه‌های آن و پوست میوه اش به ترتیب منابعی برای پتیتگرین (petitgrain)، اسانس بهار نارنج(neroli) و روغن نارنج (orange oils) می‌باشند.

قسمت های مختلف گیاه

1)پوست

پوسته‌هایی که به‌طور معمول استفاده می‌شوند شامل دارچین و درخت گنه گنه عطری می‌باشند. روغن معطر پوسته ریشه گیاه ساسافراس برای ساخت مواد معطر مصنوعی، به‌طور مستقیم یا خالص شده‌ استفاده می‌ شود.

2)گل و شکوفه

بدون شک یکی از بزرگ‌ترین منابع عطرسازی می‌باشد، که شامل گل‌های واریته‌های مختلفی از رز و یاس و گل مریم و نرگس، شمعدانی عطری، اُسمانتوس، پلومریا، میموزا، پیچ امین الدوله، گل یخ، کاسی (Cassie) از درخت آکاسیا فارنسیانا و امبرِت به همراه شکوفه‌های مرکبات و درخت یلانگ-یلانگ می‌شود.

غنچه‌های بازنشده میخک صدپر نیز هر چند به عنوان گل در نظر گرفته نمی‌شوند اما استفاده می‌گردند.

ارکیده‌ها به‌طور تجاری در عطرسازی استفاده نمی‌شوند به غیر از وانیل که به عنوان یک ارکیده بعد از گرده افشانی و تشکیل کیسه بذر آن در عطرسازی استفاده می‌شود.

3)میوه‌ها

میوه‌های تازه‌ای مثل سیب، توت فرنگی و گیلاس بعد از استخراج متأسفانه بوی مورد انتظار را ندارند.

اگر این بوها در عطری وجود داشته باشد ناشی از ترکیبات مصنوعی می‌باشد. میوه‌های لیتسه آ (litsea cubeba)، وانیل و اُرِس (juniper berry) از استثناها می‌باشند.

بیشتر میوه‌هایی که به‌طور معمول استفاده می‌شوند مانند مرکباتی نظیر پرتقال و نارنج و لیموترش و لیموشیرین ترکیبات معطرشان از پوست آن‌ها استخراج می‌گردد. اگر چه پوست گریپ فروت هنوز برای مواد معطرش استفاده می‌شود، اما از آنجاییکه مواد طبیعی آن دارای ماده سولفور بوده و بوی بدی ایجاد می‌کنند، بیشتر ترکیبات معطر با بوی گریپ فروت در بازار به‌طور مصنوعی ساخته می‌شوند.

4)برگ و جوانه

برگ‌هایی که به‌طور معمول در صنعت عطر استفاده می‌شوند شامل برگ اسطوخودوس، نعناع هندی (Patchouli)، مریم گلی، بنفشه، رزماری و برگ‌های مرکبات می‌شود. گاهی اوقات برگ‌ها به علت اضافه کردن نُت‌های «سبز» به عطرها ارزش پیدا می‌کنند، برگ‌هایی مانند گوجه فرنگی و کاه از این جمله هستند.

5)ریشه، ریزوم و پیاز

قسمت‌های زیر زمینی گیاهانی که به‌طور معمول در صنعت عطرسازی استفاده می‌شوند شامل ریزوم‌های زنبق، ریشه‌های خس خس (در هند به آن خوس گفته می‌شود) و ریزوم‌های مختلف از خانواده زنجبیل می‌باشند.

6)بذر

بذر هویج، لوبیای تونکا (Tonka bean)، گشنیز، زیره، لوبیای کاکائو، جوز هندی، هل سبز و انیسون از منابع معمول در عطرسازی می‌باشند.

7)چوب درختان

استفاده از روغن و عصاره چوب بعضی از درختان، از آنجاییکه تأمین‌کننده نُت پایه در صنعت عطرسازی می‌باشند، غیرقابل چشم پوشی هستند. درختانی که چوبشان در این صنعت استفاده می‌شوند شامل عود هندی (agarwood)، صندل (sandalwood)، رُزوود (rosewood)، توس یا غان، سرو، اُرِس و کاج می‌باشند.

8)رزین (صمغ)

صمغ‌ها از دیرباز در صنعت عطر و عودسازی با ارزش بوده‌اند.

رزین‌های معطر و ضدعفونی‌کننده و عطرهای شامل رزین‌ها در بسیاری از فرهنگ‌ها به عنوان دارو در درمان بیماری‌های بیشماری بکار می‌رفته‌است.

صمغ‌هایی که بیشتر در عطرسازی استفاده می‌شوند شامل رزین لابدانوم (Labdanum)، باریجه، بوته کندر، مرّ، بلسان پرویی (Peru Balsam)، صمغ بنزوئین (Benzoin resin)، بلسان (درخت گل حنا) می‌باشند.

صمغ کاج و نراد منابع ترپن‌ها هستند، ماده‌ای که در تولید مصنوعی بسیاری از مواد معطر دیگر به کار می‌روند. کهربا و کوپال که در عطرسازی استفاده می‌شوند فسیل تراوشات صمغ‌های مخروطیان می‌باشند.

چقدر درباره ترکیبات عطر میدانیم! تا اینجا در مورد منابع گیاهی آموختیم.

منابع جانوری

سیویت آفریقایی: همچنین به مشک سیویت معروف است، که از کیسه معطر این جانور به دست می‌آید.

هایر رِیسیوم: به سنگ آفریقایی معروف است، که از فضولات سنگ شدهٔ خرگوش کوهی صخره به دست می‌آید.

مشک آهو: در اصل از کیسه مشک آهوی آسیایی گرفته می‌شود، امروزه این نوع مشک با نوع مصنوعی آن که به مشک سفید معروف است جایگزین گردیده‌است.

کاستوریوم: از بدن سگ آبی آمریکای شمالی گرفته می‌شود.

عنبر سائل: تکه‌ای از ترکیبات چربی اکسید شده، که از بدن نهنگ عنبر گرفته می‌شود. از آنجایی که برداشت عنبر سائل از بدن نهنگ عنبر بدون هیچ گونه آسیبی به بدن جانور انجام می‌شود، از معدود عوامل معطر حیوانی است که دربارهٔ آن بحث‌های جانبی کمی وجود دارد.

شانه عسل: که از کندوی زنبور عسل بدست می‌آید. موم عسل و خود عسل هردو از طریق حلال‌ها می‌توانند استخراج شوند و ابسولوت (absolute) به وجود آورند. موم عسل در اتانول حل شده و اتانول تبخیر می‌شود تا ابسولوت موم عسل بدست آید.

این مسئله مهمی است که چقدر درباره ترکیبات عطر میدانیم!

دیگر منابع طبیعی

گلسنگ: گلسنگ‌های متعارف مورد استفاده شامل اوکمُس (oakmoss) و تریمُس (treemoss) می‌باشند.

جلبک دریایی: تقطیر شده آن‌ها گاهی به عنوان روغن اسانس در عطرسازی استفاده می‌شود.

جلبک‌هایی از نوع Fucus vesiculosus که به‌طور عامه به آن bladder wrack گفته می‌شود بدین منظور استفاده می‌گردند. اسانس جلبک‌های به علت هزینه‌های زیاد تولید و قدرت بویایی کمترشان به ندرت استفاده می‌شوند، در عوض جانشینان مصنوعی آن‌ها بیشتر در بازار کاربرد دارند.

منابع مصنوعی

خیلی از عطرهای مدرن شامل مواد معطر مصنوعی می‌باشند. در فرایندهای مصنوعی رایحه‌هایی به وجود می‌آیند که در طبیعت یافت نمی‌شوند.

گاهی مواد مصنوعی جانشین مواد طبیعی ای می‌شوند که به سختی از طبیعت بدست می‌آیند.

یکی از گروه‌هایی که به‌طور گسترده‌ای از روش‌های مصنوعی ساخته می‌شود مشک سفید می‌باشد.

این مواد در همه اشکال عطرهای تجاری به عنوان پس زمینه خنثی در نت میانی بکار می‌رود.

این مشک‌ها به مقدار زیادی در پودرهای رختشویی اضافه می‌گردند تا یک بوی تمیزی را تا زمان زیادی درلباس‌های شسته شده ایجاد کند.

حال دیگر در مورد ترکیبات عطر میدانیم.

اگر علاقه دارید اطلاعات عطری خود را افزایش دهید در قسمت دانستنی های عطر اشمام با مهسا همراه شوید.

منبع : ویکی پدیا